podstawy OS - kurs ecdl-profi-digcomp

Idź do spisu treści

Menu główne:

podstawy OS





Podstawowa obsługa komputera
SYSTEM OPERACYJNY
System operacyjny tworzy środowisko niezbędne do działania urządzeń komputera i programów. Do najważniejszych zadań systemu operacyjnego należą:
    • zarządzanie pamięcią operacyjną komputera;
    • nadzorowanie pracy wszystkich uruchomionych programów;
    • organizowanie zapisu danych na dyskach i innych nośnikach informacji;
    • tworzenie jednolitej struktury dysków, tzw. Folderów (katalogów) i plików;
    • nadzorowanie działania urządzeń współpracujących z komputerem, np. drukarki, skanera itp.;
    • zapewnienie komunikacji użytkownika z komputerem poprzez mysz, klawiaturę, monitor itp.;
    • sygnalizowanie błędów urządzeń lub aplikacji;
    • komunikowanie się z siecią komputerową;
    • dbanie o bezpieczeństwo danych.
Pliki i foldery w komputerze
Podczas edycji treści dokumentu w edytorze tekstu czy przetwarzaniu zdjęcia w programie graficznym chcemy zapisać efekt swojej pracy na dysku komputera, wówczas zainstalowany w komputerze system operacyjny przetwarza zawartość zapisywanego dokumentu na ciąg bitów i zapisuje ją w postaci tzw. pliku na wybranym nośniku. Pliki mogą być różnego rodzaju:
    • pliki dokumentów tworzone przez użytkowników w różnych aplikacjach;
    • pliki wykonywalne, czyli pliki uruchamiające dany program;
    • pliki występujące w postaci tzw. bibliotek, czyli pliki zawierające polecenia grafiki wspomagające wykonywanie programów;
    • pliki tworzone przez sam system w czasie pracy, zapisuje w nich informacje np. o uruchamianych programach, ich parametrach itd.
W każdym systemie operacyjnym pliki są zapisywane w obszarach dysków nazywanych folderami lub katalogami. Folder (katalog) może obejmować cały dysk lub tylko jego wydzielony fragment. W folderach można zapisywać również kolejne foldery (katalogi), a w nich zapisywać kolejne pliki.
System plików
W każdym systemie operacyjnym zapis plików i folderów na dysku komputera odbywa się przy wykorzystaniu tzw. systemu plików. Określa on m.in. sposób zapisu plików i folderów, metodę ich lokalizowania na dysku czy zasady dostępu do nich przez użytkowników komputera.
 
Rozpoczynamy pracę z komputerem
Aby uruchomić Windows, wystarczy włączyć komputer. Wówczas po wykonaniu przez komputer procedur BIOS-u (programu zapisanego w pamięci ROM na płycie głównej, który m.in. testuje urządzenia: pamięć operacyjną, kartę graficzną, dysk twardy) nastąpi uruchomienie systemu.
W  zależności od konfiguracji systemu, po jego uruchomieniu:
    • od razu zostaniesz zalogowany, jeśli w systemie jest tylko jedno konto i nie jest ono zabezpieczone hasłem;
    • wyświetlony zostanie ekran logowania z nazwą konta i polem, do którego wpisuje się hasło, jeśli w systemie mamy jedno konto i jest i jest ono zabezpieczone hasłem;
    • na ekranie logowania będą widoczne nazwy kont użytkowników, jeśli z komputera korzysta kilku użytkowników i każdy z nich ma własne konto.
Pulpit i przycisk START
Na ekranie pojawia się podstawowy obiekt interfejsu graficznego Windows – pulpit. Jest to obszar, który stanowi pole robocze dla wszystkich elementów systemu. W czasie pracy z Windows, podczas uruchamiania różnych aplikacji ich okna zostają umieszczone na pulpicie. Na pulpicie znajdują się zarówno ikony systemowe (np. ikona Kosz), jak i ikony tzw. skrótów programowych (są to ikony z charakterystyczną strzałką w lewym dolnym rogu).
Za pomocą przycisku START otwieramy główne menu Windows.
Z poziomu tego menu można m.in. otwierać programy, wyszukiwać pliki i foldery, dostosowywać ustawienia komputera czy korzystać z systemu pomocy Windows. Menu START umożliwia także wyłączanie komputera, wylogowanie się bądź przełączanie pomiędzy kontami użytkowników.
Pasek zadań i pasek boczny
Pasek zadań jest domyślnie umiejscowiony na dole ekranu, na pasku tym podczas otwierania okien aplikacji i okien folderów umieszczane będą odpowiednie przyciski. Z prawej strony paska w tzw. obszarze powiadomień domyślnie wyświetlany jest zegar systemowy, ikony programów które aktualnie działają i np. nadzorują pracę systemu (np. program antywirusowy, połączenie sieciowe itp.)
Pasek boczny domyślnie jest umiejscowiony pionowo z prawej strony pulpitu. Wyświetla on mini programy nazwane gadżetami np. zegar, kalendarz, notatki, pokaz slajdów.
Obsługa pulpitu i menu START
Pulpit obsługiwany jest głównie za pomocą myszki. Zaznaczanie ikon, uruchamianie i otwieranie związanych z nim obiektów odbywa się za pomocą jej lewego przycisku.
W otwartym menu START mamy dostęp do krótkiej listy zainstalowanych programów. Za pomocą polecenia wszystkie programy możemy wyświetlić pełną listę zainstalowanych programów w Windows.
Foldery osobiste użytkowników
Dla każdego konta użytkownika Windows, na dysku komputera, w folderze Użytkownicy tworzone są foldery osobiste użytkowników a w nich podfoldery:
    • Dokumenty, w których przechowujemy dokumenty tworzone przez nas w programach edytorów tekstu, arkuszach kalkulacyjnych itp. Aplikacjach;
    • Obrazy, w których zwykle przechowywane są rysunku, pliki zdjęć pobieranych z aparatów cyfrowych czy obrazy pobierane ze skanera lub np., stron WWW za pomocą przeglądarki internetowej;
    • Muzyka, w którym przechowywane są domyślne pliki muzyczne w formacie cyfrowym;
    • Wideo, w którym zwykle przechowywane są ulubione klipy wideo;
    • Pobieranie, w którym domyślnie zapisujemy pliki pobierane z wybranych lokalizacji w Sieci Internet za pomocą przeglądarki internetowej.
Elementy okien Windows
Okno to element interfejsu Windows związany z otwartym folderem, programem czy np. komunikatem systemowym. Okna Windows można podzielić na trzy grupy: okna folderów (eksploratora), okna aplikacji i okna dialogowe. Foldery otwierane są w oknach tzw. eksploratora (programu wyświetlającego foldery i pliki w komputerze):
    • pasek adresu, którego zadaniem jest wyświetlanie bieżącej lokalizacji folderu. Klikając rozmaite lokalizacje w pasku adresu, można przechodzić do nich bezpośrednio. Za pomocą przycisków Wstecz i Dalej paska można się przemieszczać w strukturze otwieranych folderów;
    • pole wyszukiwania, w miarę wpisywania tekstu do tego pola, zawartość folderu jest automatycznie filtrowana i pokazywane są wyłączone pliki (programy), których nazwa jest zgodna z wpisaną frazą;
    • pasek narzędzi, na którym umieszczone zostały w formie przycisków często używane polecenia folderów;
    • przyciski: Minimalizuj, Maksymalizuj/Przywrócenie w dół, Zamknij;
    • pasek narzędzi, na którym umieszczone zostały w formie przycisków często używane polecenia folderów;
    • przycisk uzyskaj pomoc uruchamia system pomocy folderów;
    • okienko nawigacji, które umożliwia m.in. dostęp do podfolderów folderu osobistego użytkownika oraz dostęp do innych folderów w komputerze;
    • paski przewijania: poziomy i pionowy umożliwiają przewijanie zawartości okna w kierunku poziomym i pionowym;
    • okienko szczegółów wyświetlania informacji o folderze;
Zakończenie pracy z Windows polega na zamknięciu okien wszystkich uruchomionych programów, a następnie w menu START wybieramy opcję Zamknij. Zamknięcie systemu jest równoznaczne z wyłączeniem komputera.
Napędy dysków ich oznaczenia
W Windows napędy nośników danych przyjęto oznaczać literami. Pierwsze oznaczenie zawsze jest przypisane do napędu stacji dyskietek i jest to litera A. Literę B zarezerwowano dla drugiego napędu dyskietek (który może zostać podłączony do komputera). Napęd pierwszego dysku twardego ma oznaczenie C, kolejny oznaczony jest jako D itd. Pozostałe oznaczenia (nie przypisane do dysku twardego) są przypisane odpowiednio do napędów DVD (ewentualnie CDROM) oraz podłączonych do komputera dysków wymiennych. Literowe oznaczenie uzupełnione jest znakiem dwukropka, np. C: lub D: itd.
Pliki, foldery, skróty i ich nazwy
Aby można na było rozpoznawać pliki, przypisuje się im nazwy. W Windows nazwa pliku składa się z nazwy podstawowej oraz tzw. rozszerzenia. Nazwa podstawowa jest oddzielona kropką od rozszerzenia, np. List od Cioci Anieli.docx, gdzie List od Cioci Anieli jest nazwą podstawową, natomiast docx jest rozszerzeniem pliku. Długość nazwy podstawowej nie może przekraczać 255 znaków (łącznie ze znakami spacji), z kolei rozszerzenia są 3- lub 4-znakowym identyfikatorem pliku. Pliki różnych programów mają różne rozszerzenia. Nazwy podstawowe mogą zawierać litery, cyfry, kropki, przecinki, średniki, nawiasy kwadratowe oraz znaki + - = a także spacje. W rozszerzeniach zwykle używa się liter, cyfr i znaków typu (- ; _). Zaznaczamy, że Windows nie rozróżnia wielkości liter w nazwach plików. W oknach folderów pliki oprócz nazwy są reprezentowane za pomocą ikon, zwykle ikona pliku wskazuje na program, z którym plik ten jest skojarzony.
Zaznaczanie plików, folderów i skrótów
Aby uruchomić program skojarzony z danym skrótem na pulpicie lub otworzyć wybrany folder w zasobach komputera, musisz wcześniej go wskazać – kliknąć jeden raz lewym przyciskiem myszy jego ikonę. Jeśli chcesz zaznaczyć kilka obiektów na pulpicie (lub w oknie folderu), kliknij lewym przyciskiem myszy kolejne ikony, trzymając naciśnięty klawisz <Ctrl> na klawiaturze. Z kolei aby zaznaczyć wszystkie ikony w wybranym obszarze ( w oknie, na pulpicie), użyj klawiszy <Ctrl + A>.
Otwieranie i przeglądanie folderów
Folder na pulpicie otwieramy, klikając dwa razy lewym przyciskiem myszy jego ikonę. Jeśli chcesz otworzyć swój folder osobisty, kliknij jego nazwę wyświetlaną u góry, z prawej strony menu START. Wybrany podfolder tego folderu otworzysz tak jak folder na pulpicie – klikając dwa razy lewym przyciskiem myszy jego ikonę.
Aby otworzyć np. folder główny dysku C lub D, użyj okna folderu Komputer. Otworzysz go poprzez menu START/KOMPUTER. Następnie w tym oknie, w obszarze z prawej strony kliknij dwukrotnie ikonę napędu wybranego dysku – w ten sposób otworzysz folder główny dysku. Jego podfoldery możesz otworzyć, klikając ich ikony dwa razy lewym przyciskiem myszki. W każdym przypadku, aby wyjść z bieżącego folderu i powrócić do poprzedniego, wystarczy kliknąć na pasku narzędzi w oknie eksploratora charakterystyczny przycisk Wstecz do:  Dany folder możesz także otworzyć za pomocą menu podręcznego – wystarczy kliknąć prawym przyciskiem myszki na jego ikonie i z menu podręcznego wybrać polecenie Otwórz.
Tworzenie folderów
Można tworzyć foldery i w nich zapisywać swoje dokumenty. Foldery tworzymy na kilka sposobów: najprostszy polega na kliknięciu prawym przyciskiem myszy w obszarze folderu, w którym chcemy utworzyć kolejny folder i wybraniu z menu podręcznego polecenia Nowy. Następnie jako nowy obiekt wskazujemy pozycję Folder, następnie uzupełniamy nazwę folderu.
Tworzenie skrótów do programów i dokumentów na pulpicie
Skróty do wybranych obiektów w zasobach naszego komputera zwykle tworzymy na pulpicie, a jedną z najprostszych metod utworzenia skrótu jest metoda przeciągania. Aby utworzyć nowy skrót, otwórz okno folderu Komputer. Następnie przejdź w nim do folderu z obiektem (plikiem programu, dokumentem itp.), do którego chcesz utworzyć skrót. Odszukaj ten obiekt, kliknij na nim prawym przyciskiem myszy i przytrzymaj ten przycisk, przeciągnij obiekt na obszar pulpitu. Następnie zwolnij przycisk myszki i w wyświetlonym menu podręcznym kliknij polecenie Utwórz skróty tutaj – skrót pojawi się na pulpicie. Istnieje możliwość zmiany nazwy skrótu – klikamy na niego prawym przyciskiem myszki i z menu podręcznego wybieramy polecenie Zmień nazwę lub naciśnij klawisz F2.
Kopiowanie plików i folderów
Chcąc utworzyć kopię któregoś z plików bądź folderów lub też przekopiować go np. z dysku twardego na dyskietkę czy dysk przenośny, możemy użyć metody „ciągnij i upuść” lub wykorzystać schowek systemowy.
Schowek systemowy to tymczasowo rezerwowany przez Windows obszar pamięci, w którym mogą być umieszczane skopiowane teksty, obrazki, pliki czy foldery.
W metodzie „ciągnij i upuść” otwieramy okno folderu z obiektem, który chcemy skopiować (np. plikiem), klikamy na tym obiekcie lewym przyciskiem myszki i przytrzymując wciśnięty ten przycisk, przeciągamy obiekt do jego docelowego miejsca, czyli np. do okna innego folderu. W tym czasie wskaźnik myszki przyjmuje postać strzałki ze znaczkiem + oraz z etykietką z tekstem Kopiuj do: Nazwa folderu. Z chwilą zwolnienia przycisku myszki system rozpoczyna kopiowanie.
Kopiowanie z użyciem schowka systemowego polega na zaznaczeniu kopiowanego obiektu (pliku, folderu) i za pomocą np. kombinacji klawiszy <Ctrl + C> skopiowaniu go do schowka. Następnie w lokalizacji docelowej wklejamy obiekt ze schowka, używając np. kombinacji klawiszy <Ctrl +V>. W taki sam sposób można kopiować nie jeden, lecz całą grupę obiektów (np. plików). Wcześniej jednak należy ją zaznaczyć, a następnie całą przeciągnąć do wybranego folderu.
Przenoszenie
Przenoszenie plików i folderów polega na umieszczeniu danego obiektu we wskazanym miejscu i jednoczesnym usunięciu go z poprzedniego. Przenoszenie może zostać wykonane za pomocą metody „przeciągnij i upuść” jak i schowka systemowego.  W metodzie „ciągnij i upuść” należy po wskazaniu obiektu (zaznaczeniu) trzymać w czasie przeciągania naciśnięty klawisz <Shift> na klawiaturze. Z kolei przy przenoszeniu obiektu z wykorzystaniem schowka, zamiast polecenia Kopiuj <Ctrl +C>, użyjemy polecenia Wytnij <Ctrl + X>. Wklejanie obiektu do wskazanego miejsca odbywa się tak samo jak w przypadku kopiowania. Możliwe jest też przenoszenie całych grup folderów lub plików
Aby w systemie Windows usunąć plik, folder lub dowolny obiekt, wystarczy go zaznaczyć i nacisnąć klawisz <Delete> na klawiaturze. Taki obiekt zostaje przeniesiony do kosza.
Usuwanie
Kosz to folder systemowy, z którego można usunięty obiekt jeszcze odzyskać. Całkowite usunięcie pliku z dysku jest możliwe przez usunięcie go z kosza lub użycie kombinacji klawiszy <Shift + Delete>.
Pliki usuwane z przenośnych dysków (np. Pendrive) czy dyskietek, a także z folderów sieciowych są od razu usuwane „trwale” z pominięciem kosza.
Formatowanie
Operacja formatowania polega na przygotowaniu wybranego nośnika (zwykle nowego) do zapisu na nim danych. Formatowane mogą być dyskietki, dyski twarde, dyski wymienne (np. dyski typu Pendrive), a także płyty CD czy DVD. Podczas formatowania danego nośnika usuwane są wszystkie zapisane na nim dane, a Windows tworzy na nośniku odpowiedni system plików. Aby sformatować wybrany dysk wystarczy otworzyć okno folderu Komputer, kliknąć na ikonie napędu danego nośnika prawym przyciskiem myszki i z menu podręcznego wybrać Formatuj…
Przystępując do formatowania dysków twardych, pamiętaj o utworzeniu kopii danych zgromadzonych na nich.
Kopiowanie plików i folderów na płyty CD i DVD
Po umieszczeniu czystego krążka Cd lub DVD w napędzie komputera, system wyświetli okno dialogowe Autoodtwarzanie, wybieramy w nim polecenie Nagraj pliki na dysku oraz w oknie Nagrywanie dysku wpisz tytuł dysku i kliknij przycisk Dalej. Płyta zostanie poddana formatowaniu, a po jej zakończeniu otwarte zostaje okno folderu pustego nośnika. Aby rozpocząć kopiowanie należy metodą „ciągnij i upuść”, przeciągnąć do folderu płyty. Następnie zwalniamy przycisk myszki – kopiowanie rozpocznie się automatycznie.
Wyszukiwanie plików i folderów w zasobach systemu
Pomocna funkcją Windows jest możliwość odszukania plików lub folderów. Jednym ze sposobów na odszukanie poszukiwanego pliku czy folderu jest np. wykorzystanie pola poszukiwań w menu START. Do pola wyszukiwań wystarczy wpisać nazwę pliku lub folderu i użyć klawisza <Enter> na klawiaturze. Jeśli obiekt zostanie znaleziony, jego lokalizacji zostanie podana w oknie z wynikami wyszukiwania. W przypadku gdy nie pamiętamy pełnej nazwy pliku, można w nazwie użyć symboli wieloznacznego (gwiazdki *), która określa dowolny ciąg znaków. Np.:
    • list*.txt – odszukujemy wszystkie pliki mające w nazwie znaki list i dowolne znaki pozostałe oraz rozszerzenie txt, np. list do cioci Anieli.txt;
    • *.jpg – odszukujemy pliki z rozszerzeniem JPG;
    • *ani*.* - odszukujemy pliki mające dowolne znaki na początku i na końcu nazwy podstawowej, a w środku znaki ani oraz dowolne rozszerzenie, np. serce od ani dla jacka.jpg;
    • procesor.* - odszukujemy pliki, które mają nazwę podstawową procesor i dowolne rozszerzenie.
Centrum sterowania, czyli kontrola programów i sprzętu w komputerze
Aby móc w systemie włączać i wyłączać wybrane funkcje Windows, a także np. instalować w nim programy użytkowe czy programy obsługi wybranych urządzeń (np. drukarki, kamery, itp.), musimy korzystać z uprawnień administratora systemu (jego konta).
Włączanie i wyłączanie funkcji Windows
Dostęp do opcji pozwalających włączyć i wyłączyć wybrane funkcje systemu uzyskamy poprzez folder Komputer. Klikamy na pasku narzędzi okna folderu przycisk Odinstaluj lun zmień program, po czym w oknie Programy i funkcje w okienku zadań z lewej strony należy uruchomić odnośnik Włącz lub Wyłącz funkcję systemu Windows. Żądaną funkcję włączysz lub wyłączysz poprze pole wyboru przy jej nazwie w oknie dialogowym Funkcje systemu Windows.
Instalacja i deinstalacja programów
Częstą czynnością podczas użytkowania komputera jest instalowanie programów. Wśród plików programu przewidzianego do instalacji znajduje się zazwyczaj ten najważniejszy o nazwie install.exe (instaluj.exe) lub setup.exe – program instalacyjny. Zwykle też cały program instalacji przebiega za pomocą kreatora instalacji – po uruchomieniu pliku instalacyjnego na ekranie pojawiają się okna z kolejnymi poleceniami i pytaniami, na które odpowiada użytkownik.
Odinstalowanie (usuwanie) programu zwykle odbywa się poprzez opcję deinstalacji, dzięki któremu można go poprawnie usunąć z systemu. Innym prawidłowym sposobem usunięcia programu jest wykorzystanie wspomnianego wcześniej okna Programy i funkcje, które otwieramy m.in. poprzez folder Komputer (opcja Odinstaluj lub zmień program).
Instalacja i deinstalacja urządzeń
Instalacja urządzeń typu drukarka, skaner, karta sieciowa, a dokładniej oprogramowania ich sterowników może odbyć się w różny sposób. W przypadku tzw. urządzeń plug & play może przebiegać automatycznie, tzn. po podłączeniu urządzenia do komputera Windows wykrywa je i instaluje jego sterownik – w obszarze powiadomień paska zadań pojawi się informacja o instalacji danego urządzenia.
W przypadku gdy system wykryje urządzenie i nie potrafi zainstalować oprogramowania jego sterownika, na ekranie pojawia się okno dialogowe, w którym należy wybrać opcję odszukania i zainstalowania sterownika. System, aby zainstalować sterownik, przeszukuje zasoby witryny internetowej Windows Update i instaluje urządzenie. Jeśli jednak nie odszuka urządzenia (lub komputer nie ma połączenia z Internetem), pojawi się monit o płytę z programem sterownika. Wówczas należy umieścić odpowiedni nośnik w napędzie i stosuj się do instrukcji ekranowych.
Do zarządzania urządzeniami komputera w Windows służy Menadżer urządzeń. Dostęp do niego uzyskamy m.in. poprzez okno folderu Komputer. Gdy jest ono otwarte, kliknij na jego pasku narzędzi przycisk Właściwości systemu, a następnie w oknie System w okienku zadań z lewej strony odnośnik Menadżer urządzeń. W oknie Menadżera uzyskasz pełną informację o zainstalowanych w systemie urządzeniach. Z jego poziomu można także odinstalować urządzenia. W tym wypadku wystarczy kliknąć prawym przyciskiem myszki na nazwie danego urządzenia i z menu podręcznego wybrać polecenie Odinstaluj.
Panel sterowania
Systemowy Panel sterowania zawiera szereg narzędzi do zmiany wyglądu i zachowania Windows. Można między innymi za  ich pomocą uruchamiać funkcje zabezpieczeń Windows, konfigurować opcje związane z obsługą multimediów, drukarek, wyglądem ustawień graficznych systemu, zasilaniem komputera czy ustawieniami myszy i klawiatury. Inne narzędzia ułatwiają konfigurowanie systemu Windows, pozwalając przystosować je do indywidualnych potrzeb użytkownika. Aby otworzyć okno Panel sterowania, wystarczy otworzyć menu START, a następnie wybrać w nim polecenie Panel sterowania. Okno Panelu może być wyświetlone w postaci tzw. strony głównej, na której są pogrupowane w kategorie tematyczne narzędzia, lub może być wyświetlana w widoku klasycznym – wówczas widoczne są ikony wszystkich narzędzi Panelu. Przełączanie widoków okna umożliwia odnośnik Strona główna Panelu sterowania/Widok klasyczny w okienku zadań, z lewej strony okna Panelu.
Konta użytkowników
W systemie Windows można tworzyć konta dla różnych użytkowników, jak i przypisywać do nich hasła. Gdy Panel sterowania jest wyświetlany w widoku strony głównej, klikamy w ikonę Konta użytkowników i bezpieczeństwo rodzinne i w ten sposób otwieramy okno Konta użytkowników i bezpieczeństwo rodzinne, to z poziomu tego okna można zarządzać kontami w systemie.
Bezpieczeństwo danych w komputerze. Archiwizowanie danych
Ważne jest stosowanie odpowiedniej profilaktyki i narzędzi zapewniających bezpieczeństwo danych zgromadzonych na dysku komputera. Podstawą bezpieczeństwa danych jest ich bieżąca archiwizacja (backup), czyli tworzenie kopii zapasowej zasobów systemowych typu dokumenty, programy, aplikacje itp.
Zasady archiwizacji
Archiwizacja danych polega na tworzeniu kopii zapasowych części lub wszystkich danych, które znajdują się na dysku komputera. Kopie takie tworzy się na zewnętrznych nośnikach danych typu płyta CD, DVD, dysk twardy, pendrive czy dyskietka. Przeprowadzając archiwizację należy pamiętać:
·   nośniki, na których archiwizowane są dane, przechowywane były w bezpiecznym miejscu, kopia danych nigdy nie może znajdować się na tym samym komputerze co oryginał;
·   zawsze najpierw była tworzona nowa kopia danych, a dopiero później usunięta została ich wcześniejsza kopia.
Rodzaje kopii zapasowych
Wśród tworzonych podczas archiwizacji kopii można wyróżnić m.in.:
    • kopię wszystkich danych i programów w komputerze – której utworzenie jest możliwe, jeśli dysponujemy dużym, zewnętrznym nośnikiem danych. W takim przypadku plik archiwum będzie miał dużą objętość, a jego utworzenie będzie czasochłonne;
    • kopię systemu operacyjnego – polegającą na utworzeniu kopii zawierającej wszystkie dane i ustawienia systemowe. Za jej pomocą można odtworzyć ustawienia systemowe bez konieczności reinstalacji (instalacji od nowa) systemu. Tworzenie takich kopii zaleca się po każdej zmianie oprogramowania lub zainstalowaniu nowych urządzeń w systemie;
    • kopię aplikacji – pracując z komputerem, często instalujemy i odinstalowujemy różne aplikacje (programy) w systemie. Może zdarzyć się sytuacja, że któraś aplikacja zostanie usunięta z systemu lub przestała działać. Wówczas gdy była ona zarchiwizowana wystarczy ją odtworzyć.
    • kopię plików dokumentów edytora tekstu, arkuszy kalkulacyjnych, plików z grafiką itp. – jest to najczęściej wykonywana kopia i dotyczy ona jedynie wybranych danych.
Kompresowanie danych za pomocą funkcji folderów skompresowanych
Windows udostępnia funkcję Foldery skompresowane, umożliwiającą zapis plików i folderów w specjalnych folderach (nazywanych folderami skompresowanymi) przy ich jednoczesnej kompresji, dzięki czemu mają one mniejszą objętość. Są to pliki z rozszerzeniem zip.
Tworzenie folderów skompresowanych
Aby wysłać wybrany plik czy folder do folderu skompresowanego, wystarczy kliknąć jego ikonę prawym przyciskiem myszki i z menu podręcznego wybrać polecenie Wyślij do/Folder skompresowany(zip). Jeśli chcemy wysłać naraz wiele plików, wcześniej musimy je zaznaczyć, a dopiero potem kliknąć na zaznaczonym obszarze prawym przyciskiem myszki. Folder skompresowany jest tworzony domyślnie w tej samym obszarze co kompresowane obiekty.
Wyodrębnianie plików z folderów skompresowanych
Dekompresowanie plików z folderu skompresowanego jest określane mianem ich wyodrębniana. Można wyodrębnić wszystkie pliki (foldery) lub tylko wybrane. I tak, aby wyodrębnić pliki i foldery, klikamy prawym przyciskiem myszki na skompresowanym folderze i z menu podręcznego wybieramy polecenie Wyodrębnij wszystkie…
W oknie Wyodrębnij foldery skompresowane (zip), wskaż docelowe miejsce dla wyodrębnianych plików. Z kolei aby wyodrębnić wybrany plik czy folder, otwieramy skompresowany folder (klikając na nim), po czym przeciągamy wybrany obiekt z tego folderu w nowe miejsce.
Niezależnie od funkcji folderów skompresowanych, do kompresowania plików i tworzenia archiwów można wykorzystać programy. Wiele z nich dostępnych jest na zasadach licencji freeware lub shareware (np. WinRAR).
Przywracanie systemu
Przywracanie systemu to funkcja mająca na celu cofanie zmian w konfiguracji Windows do wskazania przez użytkownika stanu zapamiętanego w tzw. punkcie przywracania. Punkty przywracania są tworzone automatycznie przez system w przypadku ważnych zdarzeń (np. po zainstalowaniu programów, po zaktualizowaniu systemu itd.). Cofanie zmian dotyczy jedynie instalowanych w systemie aplikacji i urządzeń oraz wprowadzanych przez użytkownika zmian konfiguracji Windows. Dokumenty użytkowników jaki i jego poczta pozostają nienaruszone. Funkcję tę uruchamiamy menu START/Wszystkie programy/Akcesoria/Narzędzia systemowe /Przywracanie systemu.
Ochrona antywirusowa komputera
Ważnym czynnikiem w komputerze jest profilaktyka przeciwwirusowa. Zarazić komputer możemy poprzez: wymianę dokumentów, z sieci lokalnej lub internetowej. Zarażeniu sprzyja również korzystanie z nielegalnego, niesprawdzonego oprogramowania. 
 
Wróć do spisu treści | Wróć do menu głównego